سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی چیست؟

سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی که معادلی برای عبارت ‏Corporate Venture Capital‏ بوده و با نام‌های سرمایه‌گذاری ‏ریسک‌پذیر شرکتی یا سرمایه‌گذاری جسورانه شرکتی نیز شناخته می‌شود، یک روش سرمایه‌گذاری فراگیر است که طیف ‏گسترده‌ای از شکل‌های مختلفی از سرمایه‌گذاری مربوط به یک شرکت مادر را شامل می‌شود. در ابتدایی‌ترین و البته ‏شناخته شده‌ترین نوع سرمایه‌گذاری cvc یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری مادر اقدام به تامین مالی هوشمند یک ‏بخش خصوصی می‌کنند که از پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه برخوردار می‌باشند. اما واقعیت این است که ‏سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی بسیار فراتر از تعریف ارائه شده پیش می‌رود و همانطور که پیش‌تر نیز اشاره شد طیف ‏گسترده‌ای از روش‌ها را نیز شامل می‌شود که آشنایی با آنها خالی از لطف نمی‌باشد.

هدف ازسرمایه گذاری ریسک پذیر شرکتی چیست؟

به‌طور کلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی با 2 هدف اصلی فرایند سرمایه‌گذاری را دنبال می‌کنند که این 2 ‏هدف عبارت است از: 1) داشتن بازده مالی برای شرکت مادر 2) رسیدن به اهداف استراتژیک تعریف شده توسط شرکت ‏مادر. موضوعی که خوشبختانه در بحث سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی به خوبی مشهود است، سازگاری و هم مسیر ‏بودن اهداف سرمایه‌گذار زیر مجموعه با اهداف شرکت مادر است که موجب سرمایه‌گذاری هوشمند بر روی استارتاپ‌ها ‏گردیده است. همین امر نیز سبب شده است که در میان استارتاپ‌ها و شرکت‌های نوپا از این روش سرمایه‌گذاری در ‏مقایسه با دیگر روش‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر استقبال بیشتری شود. البته در نظر داشته باشید که گاهاً ممکن است ‏به دلیل همین سازگاری بالا در نتیجه تغییر در اهداف شرکت، شاهد تغییراتی در سبک سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی و ‏همچنین رویکردهای شرکت زیرمجموعه باشیم.

مقایسه تفاوت سرمایه گذاری خطرپذیر(VC) با سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC) چیست؟

سرمایه گذاری خطرپذیر یا جسورانه (Venture Capital) که به آن‌ها وی‌سی (VC) نیز گفته می‌شود، نوعی عملیات سرمایه‌گذاری برای تامین نقدینگی استارتاپ‌ها یا شرکت‌های کوچکی است که پتانسیل رشد و ریسک‌پذیری بالایی دارند. این سرمایه‌گذاری، از طریق سهام انجام می‌شود و واحد سرمایه‌گذار در ازای سرمایه خود، درصدی سهام دریافت می‌کند. هدف اولیه VCها بازگشت سرمایه از طریق خروج نهایی مانند IPO یا خرید کسب‌وکار است.

نمایندگان: شرکای سرمایه‌گذار یا LP مخفف (Limited Partners)، سرمایه‌گذاران فرشته یا صندوق‌ها

سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی(CVC) چیست؟

سرمایه گذاری خطر پذیر شرکتی (Corporate Venture Capital) سرمایه‌گذاری مالی در استارتاپ‌های کوچک، در مراحل اولیه و با ریسک بالا انجام می‌دهند و رویکردی بسیار مشابه مفهوم قبلی دارند. با این تفاوت که آن‌ها بازوی سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ‌تر هستند و اهدافی فراتر از سود مالی دارند.

نمایندگان: شرکت‌های بزرگ‌تر (مادر)

تفاوتvc وcvc چیست؟

هنگام جذب سرمایه استارتاپ‌ها، دو گزینه اصلی مطرح می‌شود: سرمایه گذاری خطرپذیر (VC) یا سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC)؛ اما تفاوت VC و CVC چیست و کدام یک برای کسب‌وکار شما مناسب‌تر است؟

هنگامی که در مورد جذب سرمایه استارتاپ‌ها صحبت می‌شود، مفاهیمی مانند سرمایه گذاری خطرپذیر (Venture Capital) یا در اصطلاح (VC) و سرمایه گذار خطرپذیر شرکتی (Corporate Venture Capital) یا (CVC) به میان می‌آید.

سرمایه‌گذاران خطرپذیر یا VC، نهادهایی هستند که در ازای سهام در استارتاپ‌های مختلف سرمایه‌گذاری می‌کنند. سرمایه‌گذاران خطرپذیر شرکتی یا CVC، بازوهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکت‌های بزرگی هستند که در استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. اهداف CVC ها گسترده‌تر از بازده مالی است و بیشتر به‌دنبال تحقق اهداف و نیاز شرکت مادر هستند. وی‌سی ها، استارتاپ شما را بیشتر بر اساس پتانسیل مالی قضاوت می‌کنند اما، CVC ها، کسب‌وکار را بر اساس تناسب استراتژیک با شرکت مادر، می‌سنجد. آن‌ها می‌خواهند بدانند که چگونه این سرمایه‌گذاری، می‌تواند منافع شرکت مادر را تکمیل یا تقویت کند.

ویژگی‌های سرمایه گذاری خطرپذیر شرکتی

باتوجه‌به اینکه صندوق‌ها سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی به‌طور همزمان اهداف مالی و استراتژیک را دنبال می‌کنند، ‏ویژگی‌های هر صندوق نیز بر اساس رویکرد مالی و استراتژیکی که وجود دارد می‌توانند تغییر کند. در ادامه به بررسی ‏دقیق‌تر ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر شرکتی در 3 حالت کلی سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذاری ‏به عنوان شریک عمومی و سرمایه‌گذاری به عنوان شرکا با مسئولیت محدود باتوجه‌به معیارهای تعیین‌کننده و اصلی ‏یعنی هدف، ساختار، استعداد و سنجش موفقیت می‌پردازیم.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی (Corporate Venture Capital یا CVC) به معنای سرمایه‌گذاری توسط شرکت‌های بزرگ در استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا است. در ایران، چندین شرکت بزرگ، از طریق واحدهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود یا صندوق‌های وابسته به آن‌ها، به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه می‌پردازند. برخی از بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خطرپذیر شرکتی در ایران عبارت‌اند از:

1. فناپ (FANAP):

   -فناپ یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های فناوری در ایران است که به شرکت‌های وابسته به بانک پاسارگاد تعلق دارد. فناپ از طریق واحدهای خود مانند فناپ ونچرز بر روی استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه در حوزه فناوری اطلاعات، فین‌تک، هوش مصنوعی و دیگر بخش‌های تکنولوژی سرمایه‌گذاری می‌کند.

2. شرکت همراه اول (MCI Ventures):

   – همراه اول، به عنوان بزرگ‌ترین اپراتور تلفن همراه در ایران، از طریق واحد سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود به نام MCI Ventures در استارتاپ‌های حوزه فناوری اطلاعات، اینترنت اشیا، فین‌تک و فناوری‌های مرتبط با ارتباطات سرمایه‌گذاری می‌کند.

3. ایرانسل (Irancell Ventures):

   – ایرانسل، به عنوان دومین اپراتور بزرگ تلفن همراه در ایران، از طریق واحد سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود به نام Irancell Ventures در حوزه‌های مشابه همراه اول فعالیت دارد و به سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های تکنولوژی و مخابراتی می‌پردازد.

4. مبین وان (Mobin One Ventures):

   – مبین وان، یکی از شرکت‌های بزرگ زیرمجموعه گروه مخابرات ایران، از طریق واحدهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود در حوزه‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات و استارتاپ‌های نوآورانه سرمایه‌گذاری می‌کند.

5.گروه مالی پاسارگاد (PGIC Ventures):

   – گروه مالی پاسارگاد، از بزرگ‌ترین نهادهای مالی کشور است که از طریق واحدهای سرمایه‌گذاری خود از جمله PGIC Ventures در حوزه‌های فناوری مالی (فین‌تک)، فناوری اطلاعات و دیگر حوزه‌های مرتبط سرمایه‌گذاری می‌کند.

6. گروه صنعتی گلرنگ (Golrang Ventures):

   – گلرنگ ونچرز به عنوان بازوی سرمایه‌گذاری خطرپذیر گروه صنعتی گلرنگ، در زمینه‌های مختلف از جمله تجارت الکترونیک، فناوری سلامت، و مصرف‌کننده سرمایه‌گذاری می‌کند.

7. هلدینگ میدکو (MIDHCO Ventures):

   – میدکو به عنوان یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های معدنی و صنعتی ایران، از طریق واحدهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود به حمایت از استارتاپ‌ها و پروژه‌های نوآورانه در حوزه‌های صنعتی و فناوری پرداخته است.

8.گروه خودروسازی ایران خودرو و سایپا:

   – این دو خودروساز بزرگ ایرانی نیز از طریق واحدهای نوآوری و سرمایه‌گذاری خطرپذیر خود در حوزه‌های مرتبط با خودرو، مانند خودروهای الکتریکی، فناوری‌های هوشمند و حمل‌ونقل نوآورانه سرمایه‌گذاری می‌کنند.

9.صندوق نوآوری و شکوفایی:

   – اگرچه دولتی است، اما به دلیل همکاری با شرکت‌های بزرگ خصوصی و سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های فناوری، نقشی مهم در حمایت از شرکت‌های بزرگ در سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایفا می‌کند.

سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی در ایران به خصوص در حوزه‌های فناوری اطلاعات، فین‌تک، اینترنت اشیا و صنایع نوین مانند هوش مصنوعی و زیست‌فناوری (بیوتکنولوژی) بسیار پررنگ است. این شرکت‌ها با تمرکز بر سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا، نقشی کلیدی در توسعه و رشد استارتاپ‌ها دارند.

معروف‌ترین و موفق‌ترین نمونه‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر شرکتی (CVC) در جهان عبارتند از:

1. (Google Ventures (GV:

   – بازوی سرمایه‌گذاری شرکت (Google (Alphabet. یکی از برجسته‌ترین CVCها با سرمایه‌گذاری‌های موفق در استارتاپ‌هایی مانند Uber، Slack، Stripe، وLime.

2. Intel Capital:

   – یکی از قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین CVCهای جهان، وابسته به Intel. این واحد در شرکت‌های بزرگی مثلRed Hat، Cloudera و Clearwire سرمایه‌گذاری کرده است.

3. Salesforce Ventures:

   – واحد CVC شرکت Salesforce. این بازوی سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های نرم‌افزاری موفق مانند DocuSign، Zoom و Twilio مشارکت کرده است.

4. Microsoft Ventures (M12):

   – بازوی سرمایه‌گذاری شرکت Microsoft، که در استارتاپ‌های فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی مانند Affirm، Indigo و Innovaccer  سرمایه‌گذاری کرده است.

5.Samsung NEXT:

   – بازوی CVC شرکت Samsung، که تمرکز آن روی فناوری‌های نوین از جمله هوش مصنوعی، بلاکچین و اینترنت اشیاء است. سرمایه‌گذاری‌های موفقی در Brigade  وMatterport  داشته است.

6. Qualcomm Ventures:

   – CVC شرکت Qualcomm با تمرکز بر استارتاپ‌های حوزه 5G، نیمه‌هادی‌ها و فناوری‌های ارتباطات. از جمله سرمایه‌گذاری‌های موفق آن می‌توان به Waze  و Zoomcar اشاره کرد.

این CVCها نقش مهمی در رشد استارتاپ‌های فناوری ایفا کرده و در حوزه‌های مختلف از فناوری اطلاعات و نرم‌افزار تا ارتباطات و اینترنت اشیاء فعال هستند.